Τα Τέρατα στην Τέχνη

 Σε όλες τις μορφές τέχνης τα τέρατα έχουν λαμπρή θέση. Συμβολίζουν τους αρχέγονους φόβους για οτιδήποτε άγνωστο,  απεχθές ή  μη κατανοητό. Ορισμένες φορές ο άνθρωπος με τη Λογική και τον Πολιτισμό του τα νικά. 
Η περίπτωση του Κύκλωπα Πολύφημου είναι ιδιαίτερη. Οι  Κύκλωπες εντάσσονταν στην κατηγορία του τέρατος επειδή δε διέθεταν “βουληφόρους αγοράς”, δηλαδή συνελεύσεις ούτε “θέμιστας”, δηλαδή θεσμούς. Ήταν λοιπόν “αθέμιστοι” οι Κύκλωπες, χωρίς συνελεύσεις, θεσμούς και νομοθεσία. Για το λόγο αυτό, στη συνείδηση των Ελλήνων ήταν τέρατα,όπως  μάθαιναν από μικρή ηλικία ακούγοντας τους ραψωδούς να απαγγέλλουν την Οδύσσεια. Καθώς οι Κύκλωπες ήταν άνθρωποι μονόφθαλμοι πνευματικά  και μη ανεπτυγμένοι πολιτικά και πολιτισμικά αναζητούσαν την ευθύνη στον Κανένα.


 Γουίλιαμ Τέρνερ, Ο Οδυσσέας κοροϊδεύει τον Πολύφημο, 1829. Λονδίνο, National Gallery.




 Η Σφίγγα στην Αίγυπτο είναι ένα λιοντάρι με ανθρώπινο κεφάλι, που αναπαύεται ξαπλωμένο. Ήταν φύλακας σε ναούς και σε τάφους και λέγεται ότι συμβόλιζε τη βασιλική εξουσία. Στη μυθολογία των αρχαίων Αιγυπτίων αντιπροσώπευαν την ηλιακή θεότητα Ρα και αρχικά τοποθετούνταν στις εισόδους των ναών και των ανακτόρων. Παρίσταναν συμβολικά τον αγώνα του Χαρμακή, τις διαμάχες δηλαδή φωτός και του σκοταδιού, και τη νίκη του φωτός κατά του Τυφώνα, που συμβόλιζε το σκοτάδι.
     Άλλες Σφίγγες, σε αίθουσες του Καρνάκ, έχουν κεφάλι κριού, που είναι το ιερό ζώο του Άμμωνα. Στην Ασσυρία είναι ένας φτερωτός ταύρος με ανθρώπινο κεφάλι, με γενειάδα και στέμμα. Άλλοι την παρουσιάζουν με σώμα   σκύλου και ουρά φιδιού. 

Η ελληνική Σφίγγα
 Στα δύο τους πόδια στέκονται οι Σφίγγες της Αμφίπολης, γεγονός που μαρτυρά ότι είναι ελληνικές
 Αριστερά:  Οι Σφίγγες της Αμφίπολης, Δεξιά: Η Σφίγγα του 560 π.Χ. που βρέθηκε το 2003 στον Κεραμεικό


Η ελληνική Σφίγγα  έχει κεφάλι και στήθη γυναίκας, φτερά πουλιού, σώμα και πόδια λιονταριού.
 Οι αιγυπτιακές Σφίγγες ήταν ξαπλωμένες και στα τέσσερα πόδια τους, ενώ οι ελληνικές στέκονταν στα δύο πισινά, σαν να ήταν σε επιφυλακή. Αποστολή είχαν να προστατεύουν το μνημείο, αλλά και να θυμίζουν στους περαστικούς τον σκοτεινό και φοβερό κάτω κόσμο από όπου προέρχονται...












Πηγές: Καστοριάδης, Κ. “Η Ελληνική Ιδιαιτερότητα – τόμος Α΄: Από τον Όμηρο στον Ηράκλειο”, εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ.
 http://www.greek-language.gr/Resources/ancient_greek/history/art/page_183.html

Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Απατηλές εικόνες

Εικόνα
Πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε για τα δεδομένα των αισθήσεών μας; Ο  Βέλγος ζωγράφος Ren é Magritte πολλές φορές επιχείρησε να εκφράσει τον καλλιτεχνικό προβληματισμό του μέσα από ένα μοτίβο, αμφισβητώντας τα όρια της ανθρώπινης αντίληψης. "Σκοπός του Μαγκρίτ ήταν απλώς να υπονομεύσει τα θεμέλια των πραγμάτων, να αμφισβητήσει με πολύ σοβαρό αλλά και απλό τρόπο αυτό που εμφανίζεται ως σοβαρό, δίχως να “θορυβεί” ιδιαίτερα" λέει ο Paquet. Στους παρακάτω πίνακες  αμφισβητεί κάθε συμβατική έννοια και κάθε συμβατική απεικόνιση. Τα πάντα μορφοποιούνται στο μυαλό του και αποτυπώνονται σε αντισυμβατική δημιουργία. The human condition , 1935 Ποιο κομμάτι είναι  η πραγματικότητα και ποια η αλήθεια του καλλιτέχνη; Not to be reproduced , 1937    Το είδωλο δεν αντανακλάται... Time transfixed , 1938 The treachery of images (This is not a pipe) , 1948 Πολλές φορές ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο αποτελε...
Διαβάστε περισσότερα

Δεκέμβριος

Εικόνα
Καλό μήνα. Ο τελευταίος μήνας του χρόνου, ο πιο γηραιός και ταυτόχρονα, ο πιο σοφός αποδίδεται  από τον Τσαρούχη στο ανθρωποκεντρικό του καλαντάρι με μια αυτοπροσωπογραφία.  Επηρεασμένος από τη Βυζαντινή αγιογραφική αυστηρότητα αλλά και το Αναγεννησιακό μπαρόκ ο Τσαρούχης απεικονίζει τον γηραιό Δεκέμβριο πλάι στα παιδικά του παιχνίδια. Καθώς ετοιμάζεται να αποχωρίσει ανοίγοντας τα φτερά του, το βλέμμα του μοιάζει να κάνει έναν απολογισμό πεπραγμένων. Ο Δεκέμβριος είναι ο δωδέκατος μήνας και τελευταίος του Γρηγοριανού Ημερολογίου , με διάρκεια 31 ημερών. Η ονομασία του ετυμολογείται από τη λατινική λέξη December, η οποία προέρχεται από το αριθμητικό decem (δέκα), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο Δεκέμβριος ήταν ο δέκατος κατά σειρά μήνας.Στη συνέχεια, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου , το ρωμαϊκό ημερολόγιο έγινε δωδεκάμηνο. Ο Δεκέμβριος μετακινήθηκε στη δωδέκατη θέση, αλλά διατήρησε την παλιά του ονομασία, παρότι τον 2ο αι...
Διαβάστε περισσότερα
Εικόνα
  Ο Παπαδιαμάντης, ο κοσμοκαλόγερος, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται, μέσα από τα χριστουγεννιάτικα διηγήματά του στήνει το σκηνικό χριστουγεννιάτικων εικόνων ως μνήμη παιδικών χρόνων, αποδίδοντας λιτά την ουσία της γιορτής σε μια ατμόσφαιρα κατάνυξης που ουδεμία σχέση έχει με το σύγχρονο καταναλωτικό πλαίσιο. Κάποια από τα καλύτερα Χριστουγεννιάτικα διηγήματά του που αξίζει να διαβάσετε είναι : " Τα Χριστούγεννα του τεμπέλη "  " Άνθος του Γυαλού "  "Σταχομαζώχτρα"   " Το Χριστόψωμο " Ο Κ. Βάρναλης επηρεασμένος από το ύφος του Παπαδιαμάντη έγραψε ένα διήγημα με ήρωα τον ίδιο τον Παπαδιαμάντη, τον κυρ Αλέξανδρο. ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ Ο ουρανός έβρεχε διαρκώς λεπτόν νερόχιονον, ο γραίος αδιάκοπος εφύσα και ήτο ψύχος και χειμών τας παραμονάς των Χριστουγέννων του έτους…Ο κυρ Αλέξανδρος είχε νηστεύσει ανελλιπώς ολόκληρον το Σαρανταήμερον και είχεν εξομολογηθεί τα κρίματά του (Παπά-Δημήτρη το χέρι σου φιλώ!). Και αφού εγκα...
Διαβάστε περισσότερα